به نقل از «ایمنا»

تکه ناهمگون شهر

تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۲۲۷۲۶

به دنبال شهرنشینی معاصر در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، سکونت‌گاه‌های غیررسمی به عنوان جلوه‌ای از فقر شهری در درون یا پیرامون شهرها شکل گرفته و چهره‌ای ناهمگون از شهرها را به نمایش گذاشته است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، سکونتگاه‌های غیررسمی همچنان یکی از مسائل و مشکلات اصلی مدیریت شهری به شمار می‌رود، در جدیدترین تجربه نظام برنامه‌ریزی شهری کشور، برنامه‌ریزان و مدیران با بهسازی و توانمندسازی در پی کاهش و کنترل ابعاد این مشکل برآمده‌اند، اما هنوز هم کاستی‌هایی مانع دستیابی به اهداف توسعه یکپارچه شهری است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اسکان غیررسمی به عنوان یک چالش عمده اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دامن‌گیر بسیاری از شهرهای جهان به ویژه کلانشهرهای کشورهای در حال توسعه همانند ایران است و شهرهای کشور را با مسائل جدیدی روبه‌رو کرده است.

این سکونتگاه‌ها ضمن آنکه سیمایی آشفته و بی‌نظم در بخش خاصی از شهر به وجود می‌آورد، لطمات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را برکل مجموعه شهر تحمیل می‌کند، امروزه سکونتگاه‌های غیررسمی در محلات نابرابری‌های فضایی - اجتماعی در شهر را تشدید کرده است.

در گفت‌وگو با فرانک باقری، کارشناس شهرسازی در خصوص معضل سکونت‌گاه‌های غیررسمی و راهکارهای مقابله با این مشکل گفت‌وگویی انجام دادیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

سکونت‌گاه‌های غیررسمی در کجا واقع شده است؟

سکونت‌گاه‌های غیررسمی، ناحیه‌های نابسامانی است که در بیشتر شهرهای بزرگ و میانی کشور شکل گرفته و گسترش یافته است. در ایران برای مواجهه با این نواحی، تاکنون راهکارهای مختلفی امتحان شده است؛ تخریب، جابه‌جایی، مکان و خدمات، بهسازی، توانمندسازی از جمله این راهکارها است، اما هیچکدام از این راهکارهای نتوانسته منجر به سامان‌دهی پایدار این محله‌ها شود.

شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی پدیده‌ای است که در نتیجه جریان شهرنشینی شتابان دهه‌های اخیر و به دنبال مهاجرت لجام‌گسیخته روستایی در بیشتر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای جهان سوم پدیدار گشته است، این پدیده به عنوان یک چالش عمده اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دامن گیر بسیاری از شهرهای کشورمان است.

توسعه شهری به طور عام در کشور بر اثر بازتاب فضایی اسکان غیررسمی ناپایدار شده است، این امر را نه می‌توان به امید خود رها کرد و نه با برخوردی مقطعی، گزینشی و پراکند کاری پاسخگوی آن بود. پیدایش اسکان غیر رسمی گویای وجود موانع ساختاری و ناکارآمدی سیاست‌های کنونی در تأمین مسکن و خدمات‌رسانی لازم مرتبط با آن برای اقشار کم درآمد شهری در سطح کلان است.

در سطح خرد نیز ضعف مدیریت شهری، وجود منابع گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نفوذ محلی و برخوردهای غیرقانونی در پذیرش یا رد این سکونتگاه‌ها، مسئله را تشدید کرده است، در راستای حل مسائل این گونه سکونتگاه‌ها، برنامه‌ریزی دقیق و صحیح به منظور ساماندهی و توانمندسازی آنها ضروری است.

چه اقشاری در سکونت‌گاه‌های غیررسمی ساکن هستند؟

گسترش ابعاد شهرنشینی و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی در درون یا مجاور شهرهای بزرگ که از نتایج شهرنشینی معاصر و شهری شدن فقر است، تغییر نگرش در مدیریت شهری را ضرورت می‌بخشد.

رشد شهرنشینی در ایران به صورت شتابان، ناهمگون و بدون برنامه‌ریزی منسجم آغاز شد و ادامه یافته است، اگرچه عواملی همانند بلایای طبیعی، حوادث اجتماعی و سیاسی، ساختارهای اقتصادی و نارسایی‌های نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری از عوامل تأثیرگذار بر گسترش شهرنشینی است، اما انکار نقش مهاجرت‌های روستایی غیرممکن است.

سکونتگاه‌های غیررسمی بخشی از بافت شهری است که عمدتاً مهاجران روستایی و تهی‌دستان شهری را در خود جای داده است و بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی طرح‌های جامع و تفصیلی در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به صورت خودرو به وجود آمده است. این بافت‌ها با سیمایی نازیبا، خدمات ناکافی، ساکنان کم‌توان و مشاغلی نامطمئن که محیطی آماده برای پذیرش ناهنجاری‌های اجتماعی و باز تولید فقر را فراهم می‌کند و خطرپذیری بالایی در برابر سوانح طبیعی دارد.

مدیران شهر با چه مسائلی در سکونت‌گاه‌های غیررسمی مواجه هستند؟

این روند در کشور، تهیه و تصویب سندی را موجب شد که چارچوب و نحوه فعالیت هماهنگ بخش دولتی – عمومی و مشارکت مردمی را مشخص می‌کند. سکونتگاه‌های غیررسمی مسائل و مشکلاتی را پیش‌روی برنامه‌ریزان شهری، معماران و جامعه‌شناسان قرار داده است که باید به آنها پرداخته شود. به نظر می‌رسد که مداخله در این گونه بافت‌ها از نوع ساماندهی توانمندسازی مناسب‌ترین حالت ممکن است.

در کشور ایران با مشارکت بانک جهانی در سال ۱۳۸۲ با تصویب سند توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی توسط دولت، عملاً با رویکردی جدید به مسئله سکونتگاه‌های غیررسمی توجه شد. پس از شکست راهبرد تخریب و انتقال به مسکن اجتماعی و سایر راهبردها در فاصله دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰، برای حل مسئله اسکان غیررسمی که به موازات گسترش شهرنشینی در قرن بیست و یکم ظهور کرد، رویکرد توانمندسازی در دهه ۱۹۸۰ مطرح شد، این رویکرد اجتماعات غیررسمی را نه به عنوان یک معضل بلکه به عنوان یک دارایی اجتماعی نگریسته تا توانمندسازی را جایگزین فرهنگ فقر کند.

رویکردهای ساماندهی اسکان‌های غیررسمی بر نیازهای سکونتگاه‌ها، تفکر تأمین نیاز و خدمات متمرکز بوده و توجه کمتری به سرمایه‌ها و توانمندی‌های ساکنان این سکونت‌گاه‌ها شده است؛ بنابراین رویکردهای توسعه مبتنی بر اجتماعات محلی در بین برنامه‌ریزان رواج یافته است، در سیاست توسعه دارایی مبنا، توسعه بر پایه سرمایه‌های محلی و با کمترین دخالت‌های دولت انجام می‌شود.

کد خبر 601730

منبع: ایمنا

کلیدواژه: چهارمحال و بختیاری شهرهای ايران سکونتگاه غیر رسمی ساکنان سکونتگاه غیر رسمی توسعه شهرنشینی شهر مدیریت شهری شهرداری شهرداری ها ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی معضلات شهري طرح های شهری طرح های شهرداری برنامه ریزی شهری شهرنشینی چالش هاي شهرنشيني افزایش شهرنشینی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سکونت گاه های غیررسمی سکونتگاه های غیررسمی سکونت گاه ها مدیریت شهری سکونتگاه ها برنامه ریزی عنوان یک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۲۲۷۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کاوش‌ در «فلک‌الافلاک»/ سکونت انسان قبل از عصر مفرغ تأیید شد

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان از سکونت انسان قبل از عصر مفرغ در تپۀ فلک‌الافلاک خبر داد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، عطا حسن‌پور، امشب در جمع خبرنگاران با اشاره به پایان کاوش‌های جدید در تپه قلعه فلک‌الافلاک، گفت: این کاوش‌ها نخستین لایه‌نگاری به روش نوین، علمی و هدفمند در این قلعه است.

او اضافه کرد: با کاوش‌های جدید در لرستان سکونت انسان قبل از عصر مفرغ در تپۀ فلک‌الافلاک تأیید شد و قدمت این تپه به 4500سال پیش بازمی‌گردد.

سفر ارزیاب یونسکو به لرستان برای ثبت جهانی«فلک‌الافلاک»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان بیان کرد: عرصه‌ای به‌طول 25 متر و عرض دو متر در کاوش‌های اخیر تپۀ فلک‌الافلاک مورد بررسی قرار گرفت و بقایای سکونت انسان در چندین دوره تاریخی کشف شد.

حسن‌پور اعلام کرد: پروندۀ قلعه فلک‌الافلاک و دره خرم‌آباد برای ثبت جهانی به‌عنوان سهمیه 2024 ایران به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، ارسال شده‌است.

او خاطرنشان کرد: کاوش هدفمند و علمی با شناخت لایه‌های دقیق باستان‌شناسی برای پیوست تاریخی و علمی پروندۀ ثبت جهانی فلک‌الافلاک بسیار حائز اهمیت است.

انتهای پیام/ 644/.